baamboolovely
Tổng số bài gửi : 7
Join date : 07/10/2010
 |  Tiêu đề: Mac Tuên và Những cuộc phiêu lưu của Tom Xoyơ  Sun Oct 10, 2010 10:54 pm | |
|  Tác giả
Mac Tuên (1835 – 1910) là bút danh của S.L Clemơnx. Tuổi thơ gắn liềnvới dòng sông Mixixipi. 12 tuổi bước vào cuộc đời phiêu bạt kiếm sống:làm thủy thủ, đi tìm vàng, làm phóng viên, viết văn, đi nhiều nơi ởchâu Mĩ La tinh và sang cả châu Âu. Sử dụng ngôn ngữ dân gian và chất hài hước đặc biệt Mĩ với cảnh sắcmiền Tây là nét đặc sắc nghệ thuật của Mac Tuên. Tác phẩm nổi tiếngnhất: Những cuộc phiêu lưu của Tom Xoyơ (1876) và Những cuộc phiêu lưucủa Hâc Fin (1884).
Phân tích “Mải mê chinh chiến và yêu đương” trong truyện “Những cuộc phiêu lưu của Tom Xoyơ”
“Những cuộc phiêu lưu của Tom Xoyơ” (1876) và “Những cuộc phiêu lưu củaHâc Fin” (1884) là 2 tác phẩm đặc sắc, độc đáo của nhà văn Mác Tuên(1835 – 1910). Màu sắc dân dã bình dị trong ngôn ngữ, chất hài hước đặcbiệt Mĩ, “nhân vật truyền thống của miền Tây” đã tạo nên tính hấp dẫnvà vẻ đẹp văn chương của Mac Tuên. Tinh thần phiêu lưu mạo hiểm, tháiđộ chống chế độ phân biệt chủng tộc, cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ vàkhông khí kì ảo của miền Tây là những nét nổi bật tính chất Mĩ trongcác tiểu thuyết của nhà văn danh tiếng này.
Những cuộc phiêu lưu của Tom Xoyơ, của Hâc Fin như đã làm sống lạinhững năm tháng lưu lạc, phiêu bạt của Mac Tuên bên dòng sông Mixixipihơn 150 năm về trước. Tác phẩm “Những cuộc phiêu lưu của Tom Xoyơ” gồmcó 35 chương và một lời bạt. “Mải mê chinh chiến và yêu đương” làchương thứ 3 của truyện. Trong chương này, tác giả kể lại cuộc phiêulưu của Tom Xoyơ: phiêu lưu đánh trận giả và phiêu lưu trong tình yêuvới người đẹp của thị trấn Xên Pitơxbơ. Bằng một giọng kể hóm hỉnh, vừacảm thông vừa giễu cợt, Mac Tuên đã đưa độc giả trở về sống với thếgiới tuổi thơ nhiều mộng tưởng và thích phiêu lưu của thiếu niên miềnTây nước Mĩ giữa thế kỷ thứ 19.
Tom Xoyơ là một đứa trẻ hiếu động, tinh nghịch, thích phiêu lưu, ở vớibà dì tuy thương cháu nhưng rất khó tính. Bạn của Tom là những đứa trẻrất ham chơi. Sáng nay, Tom đã lập mưu trốn được dì Poly để đi “chinhchiến”. Chú giả vờ đi vòng khu nhà mình rồi rẽ quặt vào một con đườngnhỏ lầy lội phía sau chuồng bò của dì Poly. Sổ lồng! Chú chẳng còn sợ“bị bắt” và bị “trừng phạt” nữa, chú oai vệ đi về bãi chiến trường “khuđất rộng trong làng”. Chiến binh dưới quyền đang chờ vị tướng chỉ huytới. Hai đại đội “chiến binh”, một do Tom chỉ huy, một do Jô Harpơ cầmđầu sẽ giao chiến. Hai vị đại tướng cầm quân và chỉ huy trận đánh nhưtrong sử sách. Cuộc ác chiến kéo dài. Quân của Tom đại thắng. Khi haiđội quân xếp hàng rời trận địa, thì Tom trở về nhà một mình. Trận đánhgiả của lũ trẻ cn thị trấn Xên Pitơxbơ diễn ra như thật. Hàng loạt từngữ nhà binh được tác giả đưa vào vừa gợi tả được không khí chiến trận,vừa làm nổi bật được chất phiêu lưu mải mê chinh chiến của Tom và lũbạn. Nào là “chiến binh, chỉ huy, đại tướng, tác chiến, sĩ quan tùytùng”. Nào là “ác chiến, đại thắng, tử trận, trao đổi tù binh, điềukhoản, tác chiến”, v.v… Tom xuất hiện trên chiến trường rất oai vệ:ngồi trên mô đất cao chỉ huy, thông qua sĩ quan tùy tùng điều khiển lũtiểu yêu xung trận. Khi trận đánh kết thúc, là kẻ chiến thắng, Tom trởvề nhà một mình. Tất cả đều thể hiện phong độ cầm quân của một đạitướng, một vị anh hùng có tài thao lược và dạn dày chiến trận!
Trận đánh giả mà tả như thật, rất sống động, đã làm nổi bật “vai trò”của Tom trong chúng bạn, là đứa “cầm đầu” lũ tiểu yêu trong làng, nôđùa và nghịch như giặc! Là một đại tướng cầm quân, là kẻ chiến thắng,Tom được miêu tả bằng những nét sắc sảo, hiếu động, thích phiêu lưu,chú luôn luôn muốn “tháo cũi sổ lồng” ra khỏi khuôn khổ chật hẹp, tùtúng của gia đình và “Trường học Chủ nhật” thị trấn Pitơxbơ.
Vị đại tướng rời trận địa trong ánh hào quang chiến thắng lại lao vàomột cuộc phiêu lưu mới, cuộc phiêu lưu tình yêu. Xưa kia hiệp sĩ ĐônKihôtê chả là đã có tình nhân xinh đẹp – công nương Đuyn Xinêa đó sao?Là một anh hùng hảo hán, Tom có kém ai, chú cũng có cô bé Amy Lôrenxơmột tình nhân “đắm đuối mê say” mà chú tự hào cho “mối tình của mìnhnhư một cái gì thiêng liêng ghê gớm”. Phải mất mấy tháng ròng để chinhphục cô nàng. Hạnh phúc chỉ có “vẻn vẹn 7 ngày ngắn ngủi”, giờ đây đóchỉ là chút tình vụn thoảng qua, và hình ảnh Lôxenxơ đã rời khỏi tráitim chú như người khách lạ sau khi tình cờ ghé thăm. Vừa ra khỏi bãichiến trường, Tom thoáng gặp cô bé Bécky - tấm lòng nhi nữ cũng xiêuanh hùng - vị anh hùng vừa đại thắng chưa bắn một phát súng nào đã ngãgục. Chú bé miền Tây này cảm thấy mình đã lớn, cũng muốn sống và hànhđộng theo các anh hùng hảo hán, các trang hiệp sĩ trong các sách phiêulưu mà chú đã ngốn qua. Tom “mê tít, lấm lét nhìn nàng tiên mới giángtrần kia”. Phải chiếm bằng được trái tim người đẹp. Phải trổ tài để chocô nàng “mắt xanh biếc” có “bộ tóc vàng tết thành đôi bím dài”, mặc áotrắng mùa hè và chiếc quần thêu kia “phải khâm phục”. Giọng văn càngtrở nên hóm hỉnh, khi tác giả nói về hình ảnh Tom đang nhào lộn khoetài. Con gà trống thì cất tiếng gáy, khoe cái mào đỏ tía với ả mái tơ.Con công trống thì vừa múa vừa xoè bộ lông sặc sỡ trước con công máiđang ngẩn ngơ “tố hộ”. Còn Tom cũng vậy, “ra sức trổ tài bằng đủ tròtrẻ con nực cười” để chinh phục nàng “mắt xanh biếc”. Lúc thì chú tabiểu diễn “một ngón nhào lộn nguy hiểm”, lúc thì chú ta “liếc mắt” nhìntheo cô bé. Giữa lúc “cái trò điên rồ lố lăng đó” đang diễn ra thì nàngtiên đi vào trong nhà. “Tom bước tới ngả người vào hàng rào, buồn rầu”.Lại “hy vọng” khi thấy cô bé nán lại chốc lát. Chú “thở dài đánh sượtmột cái” khi người đẹp đặt chân lên ngưỡng cửa. Và rồi “nét mặt chúbỗng tươi hẳn lên” khi chú ta nhìn thấy “cô bé vứt qua hàng rào mộtbông hoa păng xê”.
Nhà văn đã dành cho bạn đọc bao thú vị để mỉm cười khi ngắm nhìn chúTom làm trò lố lăng để chinh phục mĩ nhân. Người đẹp tặng hoa vị đạitướng sao lại “vứt qua hàng rào”, thật chẳng nhã một tí nào! Thế nhưng,Tom nhặt tặng phẩm ấy rất phong tình, độc đáo. Chú chạy vòng quanh đếncách bông hoa độ vài bước thì dừng lại. Chưa nhặt tặng phẩm vội, chúnhặt một cọng rơm và làm xiếc “ngửa mặt lên trời, giữ cho cọng rơm đượcthăng bằng, lắc người nhích dần đến hoa păngxê. Rồi chú đè bàn chân đi đất của mình lên bông hoa, dùng ngón chân khéo léo quặp lấy vật báu kiarồi cứ thế nhảy lò cò đi thẳng”. Ai mà được mục kích cảnh chú tom nhặthoa của ngưới đẹp chắc chắn phải ôm bụng phì cười. Cũng nên nghĩ tớiđôi chân trần của chú ta vừa mới đi tắt qua con đường nhỏ sau chuồng bòdì Poly. Chẳng sạch sẽ một tí nào thế mà giờ đây chú dùng những ngónchân ấy để “nâng niu” tặng phẩm của người đẹp! Hài hước hơn nữa, chúcũng học đòi người lớn, làm theo các hiệp sĩ xa xưa, chú “nhét bông hoavào bên trong áo, gần ngay trái tim”. Thật hóm hỉnh khi tác giả hạ mộtcâu: “… gần ngay trái tim – hay gần dạ dày chưa biết chừng vì chú khônghiểu biết lắm về các bộ phận trong cơ thể con người, và được cái cũngchẳng lấy gì là khó tính”. Đứa cháu của dì Poly đến “Trường Chủ nhật”chỉ chơi, làm đầu trò cho lũ bạn, nào có để tâm mấy đến chuyện họchành. Chú chỉ lo mải mê chinh chiến. Một tá bi, một thằng lính chì, haicon nòng nọc, một khẩu đại bác bằng lõi chì, vân vân, đấy là gia tài,là thế giới mê say của Tom, vì thế, chú nào có biết tim ở đâu, dạ dàycon người ở đâu! Rắc rối quá! Vả lại biết để làm gì? Nó chẳng giúp íchgì cho chú trong các cuộc mải mê chinh chiến và yêu đương này.
Người đọc mỉm cười tự hỏi: Cô bé Bécky đã khâm phục và “phải lòng” Tomnên đã tặng hoa? Hay là thương hại, chế giễu vị đại tướng đa tình đichân đất? Cuộc tình nào mà chẳng có ẩn số? Trong cái dư vị ngọt ngào màđóa hoa păng xê của người đẹp ban tặng Tom đã quay trở lại hàng ràotiếp tục “trổ tài” cho đến sẩm tối. Thật buồn cười vì cô bé chẳng lómặt ra một lần nào nữa nhưng Tom cứ đinh ninh là người đẹp đứng nấp saumột cửa sổ nào đó nhìn ra… Đây là “mối tình thứ 2” của chú sao chú khờkhạo và ngờ nghệch thế! Chú bé thị trấn Xên Pitơxbơ đang tìm hiểu, đanghọc đòi những thiên diễm tình của các hiệp sĩ – công nương mà chú đọcđược trong sách. Chú đã về nhà “trong đầu óc đáng thương tràn đầy ảoảnh” và cả buổi tối ấy chú “vui như sáo” đã làm cho dì Poly phải ngạc nhiên.
Cái tài của Mac Tuên là đã diễn tả rất hay những trò chơi phiêu lưu củatrẻ con Bắc Mĩ, đã vẽ rất thần tình sự vụng dại, khờ khạo của một đứatrẻ miền Tây cảm thấy mình đã lớn, tập là người lớn, nhưng vẫn chưathoát “lốt” trẻ con, dấn thân vào các cuộc phiêu lưu tình ái. Trước cáivụng dại, khờ khạo, hồn nhiên của Tom, nhà văn độ lượng mỉm cười sốnglại tuổi thơ trong sáng và sôi nổi của mình bên dòng sông Mixixipi thuởnào. Ta cảm thấy ông đang mỉm cười, nheo mắt nhìn chú Tom nhào lộn, làmtrò và nhặt hoa păngxê của người đẹp vứt qua hàng rào! Với tấm lòngnhân hậu bao dung, với giọng văn kể chuyện hài hước, ông đã đem đến chochúng ta những chuyện vui nực cười của trẻ con miền Tây nước Mĩ.
Nền văn học Mĩ, con người và đất nước Mĩ còn xa lạ và mới mẻ đối với sốđông trong chúng ta. Những Tom Xoyơ, Hâc Fin và bạn bè của họ, nhữngtrò chơi, những cảnh sắc miền Tây và dòng sông Mixixipi còn rất ngỡngàng đối với chúng ta. Chỉ có điều, đọc “Những cuộc phiêu lưu của TomXoyơ” ta cảm phục Mac Tuên là một nhà văn có biệt tài, rất yêu trẻ convà kể chuyện rất hóm hỉnh về thế giới trẻ con./.
Hữu Ngọc
“Hồ sơ văn hoá Mỹ”-“NXB Thế giới, tr.588-591” | |
|
